ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ? ਜੀ. à¨à©±à¨¸. ਗà©à¨°à¨¦à¨¿à©±à¨¤ (+91 9417 193 193) |
ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸà¨à¨¾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ à¨à¨¾à¨µà©‡à¨‚ 11 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਆਉਣੇ
ਹਨ ਪਰ ਨਤੀਜਿਆਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਿਆਸਰਾਈਆਂ ਆਪਣੇ ਜੋਬਨ ਉੱਤੇ ਹਨ। ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਗੂ
ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਜੇਤੂ ਕਰਾਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀਆਂ
ਜ਼ਮਾਨਤਾਂ ਜ਼ਬਤ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ
ਵੀ ਇਹ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ। ਪਰ ਕà©à¨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ
ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਟਕਵੀਂ ਵਿਧਾਨ ਸà¨à¨¾ ਬਣਨ ਦੀ ਸੰà¨à¨¾à¨µà¨¨à¨¾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ
ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਯਾਨੀ ਕਿ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਬਹà©à¨®à¨¤
ਨਾ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਖà©à©°à¨ ਜਾਣ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ
ਦਲ-ਬਦਲੀਆਂ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ à¨à¨¾à¨µ ਹੈ ਕਿ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਚੋਣਾਂ
ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਜੋੜ-ਤੋੜ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜà©à¨—ਾੜੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਨੇਤਾ
ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਬਹà©à¨¤à©‡ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਸੌੜੇ ਸਵਾਰਥਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ
ਲਈ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਖਾਤਰ ਸਿਆਸਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਪਾਰ ਬਣਾ ਕੇ
ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
à¨à¨¾à¨°à¨¤à©€ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਦਸਵੀਂ ਅਨà©à¨¸à©‚ਚੀ ਵਿਚਲਾ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਵੇਲੇ 1985 ਵਿੱਚ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ 52 ਵੀਂ ਸੋਧ ਨਾਲ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੋਧਾਂ ਹà©à©°à¨¦à©€à¨†à¨‚ ਰਹੀਆਂ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ, ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੀਟ ਛੱਡਣੀ ਪà¨à¨—ੀ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸà¨à¨¾ ਜਾਂ ਸੰਸਦ, ਜਿਸਦਾ ਵੀ ਉਹ ਮੈਂਬਰ ਹੈ, ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦà©à¨¬à¨¾à¨°à¨¾ ਚੋਣ ਲੜਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਪਰ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਖਤਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਮà©à©±à¨² ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੇਗਾ ਕਿ ਚੰਗੀ à¨à¨²à©€ ਜਿੱਤੀ ਹੋਈ ਸੀਟ ਇੰਜ à¨à©°à¨— ਦੇ à¨à¨¾à©œà©‡ ਗਵਾ ਲਈ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਲੱà¨à¨£ ਲਈ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਜੋੜ-ਤੋੜ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਾਂ ਰਚਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਟੀਚੇ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ‘ਚੋਰ-ਮੋਰੀਆਂ’ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਦੇ ਜà©à¨—ਾੜ ਲਾਠਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੱਤਾ ਦੇ ਦਲਾਲ ਹਰਕਤ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਵੱਡੀਆਂ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰੇ ਚੜà©à¨¹à¨¾à¨‰à¨‚ਦੇ ਹਨ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖਤ ਹੋਣ ਦਾ ਰਾਹ ਖà©à©±à¨² ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਲ-ਬਦਲੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨• ਜੇਕਰ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕà©à¨ ਮੈਂਬਰ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਸਰੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਫਿਰ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੈਂਬਰੀ ਗਵਾਉਣੀ ਪà¨à¨—ੀ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਜਿੱਤੇ ਹੋਠਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਕà©à©±à¨² ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ਬਣ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕà©à©±à¨² 30 ਮੈਂਬਰ ਜਿੱਤਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 20 ਮੈਂਬਰ ( ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ) ਇਕੱਠੇ ਹੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੈਂਬਰੀਆਂ ਸਲਾਮਤ ਰਹਿ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 117 ਵਿਧਾਨ ਸà¨à¨¾ ਸੀਟਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ (ਯਾਨੀ ਕਿ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 59 ) ਸੀਟਾਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਨ ਲਉ ਕਿ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 55 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ 47 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 15 ਸੀਟਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹà©à¨£ ਦੋਵੇਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ, 15 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਉੱਤੇ ਡੋਰੇ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਗੀਆਂ। 55 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 4 ਹੀ ਸੀਟਾਂ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਜੇਕਰ 15 ਵਿੱਚੋਂ 4 ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਬਾਗੀ ਹੋ ਕੇ ਆਉਣਗੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਮੈਂਬਰੀਆਂ ਛੱਡਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਦà©à¨¬à¨¾à¨°à¨¾ ਚੋਣ ਲੜਨੀ ਪà¨à¨—ੀ। ਪਰ ਜੇਕਰ 15 ਵਿੱਚੋਂ 10 ਮੈਂਬਰ ( ਦੋ-ਤਿਹਾਈ ) ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਆ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਅਧੀਨ ਗੈਰ-ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਉਹ 10 ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੀਆਂ ਮੈਂਬਰੀਆਂ ਗਵਾਠਬਿਨਾ ਹੀ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ “ਵਿਲੀਨਤਾ” ਮੰਨਿਆ ਜਾà¨à¨—ਾ। ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ 47 ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ 15 ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਲੀਨਤਾ ਲਈ ਲਲਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬਹà©à¨¤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀਆਂ ਹੋਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕà©à¨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ, ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਪà©à¨°à¨—ਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉੱਤੇ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨• ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਰਟੀ ਹਾਈਕਮਾਨ ਨੂੰ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਬਿਲਕà©à¨² ਹੀ ਪਸੰਦ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਕੋਈ ਦੂਸਰੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਦਮ ਘà©à¨Ÿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ‘ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਪ’ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਕੋਲ ਹੋਰ ਰਸਤਾ ਵੀ ਕੀ ਹੈ ? ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੈਂਬਰੀ ਕਿਉਂ ਗਵਾਉਣੀ ਪਵੇ ? ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਅੱਜਕੱਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਘà©à¨¬à¨¾à¨‡à¨† ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਹੈ। ਘà©à¨¬à¨¾à¨‡à¨† ਦਾ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਮੋਹ à¨à©°à¨— ਹੋ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਬੇਟਾ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਵੀ ਲੜ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਦਾ à¨à¨¾à¨µ ਹੈ ਇ ਘà©à¨¬à¨¾à¨‡à¨† ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਕਾਂਗਰਸੀ ਬਣ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਖà©à©±à¨¸à¨£ ਦੇ ਡਰੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ। ਉਸਨੂੰ ਉਡੀਕ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਖà©à¨¦ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰੀ ਬਚੀ ਰਹਿ ਸਕੇ। ਪਰ ਸà©à¨ªà¨°à©€à¨® ਕੋਰਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਦਰà©à¨¸à¨¤ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੋਰਟ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਚੋਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਉੱਤੇ ਚੋਣ ਲੜ ਕੇ ਜਿੱਤ ਪà©à¨°à¨¾à¨ªà¨¤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿੱਤ ਸਿਰਫ ਉਸ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਬਲਕਿ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਵੀ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਹੈ। ਬਹà©à¨¤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਹੀ ਵੋਟਾਂ ਪਾਈਆਂ ਹà©à©°à¨¦à©€à¨†à¨‚ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ à¨à¨¾à¨µ ਹੈ ਕਿ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਗਿਆ ਹà©à©°à¨¦à¨¾ ਹੈ। ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੀ ਛੱਡ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਾਂ ਛੱਡ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹà©à©°à¨¦à¨¾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਕੋਲ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦà©à¨†à¨°à¨¾ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਜੇਤੂ ਸੀਟ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਅੱਜਕੱਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋ ਹੋਰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲੋਂ ਤੋੜ-ਵਿਛੋੜਾ ਹੋ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦੇਣ ਤਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਮੈਂਬਰੀਆਂ ਖਤਮ ਹà©à©°à¨¦à©€à¨†à¨‚ ਹਨ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਹੀ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢਿਆ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪਾਰਟੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਕੱਢਦੀ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇੰਜ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰੀਆਂ ਖਤਮ ਹà©à©°à¨¦à©€à¨†à¨‚ ਹਨ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਧਿਰਾਂ ਸਮਾਂ ਲੰਘਾਉਣ ਦੀ ਨੀਤੀ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇੰਜ ਅਸੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ
ਨੇ ਥੋਕ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਲ-ਬਦਲੀਆਂ ਉੱਤੇ ਅਸਰਦਾਰ ਰੋਕ ਲਗਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ
ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦੋ-ਫਰੋਖਤ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਹà©à¨¤ ਜ਼ਿਆਦਾ
ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ 1967 ਤੋਂ 1971 ਦੌਰਾਨ, ਕੋਈ 142 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ
1900 ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਨੇ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਜ਼ੀਰੀਆਂ ਦੇ ਗੱਫੇ ਪà©à¨°à¨¾à¨ªà¨¤ ਕੀਤੇ। ਸਿਆਸਤ
ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਹਾਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੋ ਚà©à©±à¨•à¨¾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਨੇਤਾ
ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਚਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦਲ-ਬਦਲੂਆਂ ਨੂੰ ਸਖਤ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ
ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਨੇਤਾ, ਆਪਣਿਆਂ
ਨਾਲ ਗਦਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਫà©à©±à¨²à¨¾à¨‚ ਦੇ ਹਾਰਾਂ ਨਾਲ ਲੱਦ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ, ਹà©à¨£ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਕਰਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿੰਨਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। à¨à¨¾à¨°à¨¤à©€ ਸਿਆਸਤ
ਵਿੱਚ, ਇੰਜ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੀ, ਸਫਾਈ ਦੀ ਉਮੀਦ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। |