ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਘੜੀ (ਕਹਾਣੀ ਇਕ ਸੱਚ ਦੀ ) |
ਕਿਸੇ ਕੰਮਕਾਜ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਕà©à¨ ਕ੠ਦਿਨ ਮੋਹਲੀ ਜਾਣਾ ਪੈ ਗਿਆ ਮੋਹਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਬਹà©à¨¤ ਸਾਫ
ਸà©à¨¥à¨°à¨¾ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਪਿਆ ਜਿਸ ਕੋਠੀ ਮੈ ਠਹਿਰਾਇਆ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਕੋਠੀਆਂ ਹੀ
ਕੋਠੀਆਂ ਸੀ ਸਾਡੀ ਕੋਠੀ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਪਾਰਕ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੈਰ ਕਰਨ
ਆਉਦੇਂ ਸੀ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਟਾਇਮ ਜਦ ਮੈ ਚੰਡੀਗੜ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਮੇਰੀ ਨਿਗà©à¨¹à¨¾
ਪਾਰਕ ਦੇ ਇਕ ਬੈਂਚ
ਤੇ ਜਾ ਪਈ ਉਸ ਬੈਂਚ ਤੇ 70 ਕ੠ਵਰਿਆਂ ਦਾ ਬਜ਼à©à¨°à¨— ਬੈਠਾ ਦਿਸਿਆ ਬੜਾ ਉਦਾਸ ਜਿਹਾ ਜਾਪਿਆ
ਮੈ ਚੰਡੀਗੜ ਚਲਾ ਗਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਦੇਖਦਾ ਜਦ ਮੈ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਬਾਬਾ ਦਿਸਿਆ
ਨਾ ਕਿਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੈਰ ਕਰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਇਆ ਬਾਬਾ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੇ ਖਿਆਲ
ਘੜੀ ਮà©à©œà©€ ਉਸ ਬਾਬੇ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਡà©à©±à¨¬ ਗਿਆ ਰਾਤ
ਨੀਂਦ ਨੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਘੜੀ ਮà©à©œà©€ ਨਿਗà©à¨¹à¨¾ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਉਸ ਬੈਂਚ ਤੇ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ
ਸਵੇਰੇ ਹੋਈ ਮੈ ਫਿਰ ਚੰਡੀਗੜ ਜਾਣਾ ਸੀ ਬਾਬਾ ਫਿਰ ਉਸ ਬੈਂਚ ਤੇ ਬੈਠਾ ਮੈ ਨਾ ਚਾਹà©à©°à¨¦à©‡
ਹੋਠਵੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਕੋਲ ਜਾ ਨੀ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕੰਮ ਜਰੂਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਮਾਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨੀ ਦੇ
ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਨੂੰ ਮੈ ਮà©à©œ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਬਾਬਾ ਜੀ ਫਿਰ ਚਲੇ ਗਠਸੀ ਪਰ ਰੂਹ ਮੇਰੀ ਨੂੰ
ਚੈਨ ਨੀ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਮੈ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਗਿਆ ਸੋਚਿਅਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਉਡੀਕ ਦਾ ਹਾਂ
ਸ਼ਾਇਦ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਗਈ ਸੈਰ ਕਰਨੇ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆ ਰਹੇ ਸੀ ਪਰ ਬਾਬਾ ਜੀ
ਕਿਤੇ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਠਸੂਰਜ ਛਿਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਮੈਂ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਉਠਕੇ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਚਲਾ
ਗਿਆ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਜਦ ਮੈ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਤਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ਉਥੇ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ
ਮੈ ਕੋਲ ਗਿਆ ਸਤਿ ਸà©à¨°à©€ ਅਕਾਲ ਬਲਾ ਕੇ ਪੈਰੀ ਹੱਥ ਲਾਠਉਹਨਾਂ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਜਿਉਦਾ
ਵੱਸਦਾ ਰਹਿ ਪà©à©±à¨¤ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਤਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਹਨਾ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਾ ਪਰ ਸੋਚਿਆ ਪਾਰਕ
ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਗਾ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੈ ਉਡੀਕਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਕੇ ਪਰ ਉਹ ਨਾ ਆà¨
ਘੜੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬੀਤ ਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸੋਚਿਅਾ ਕੋਈ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬਿਜ਼ੀ ਹੋਣਗੇ ਮੈ
ਸੋਚਿਆ ਅੱਜ ਫਿਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਮਿਲ ਲਵਾਂ ਗੇ ਜਦ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾
ਸਾਹਿਬ ਗਿਆ ਉਹ ਉਥੇ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਠਮੈ ਵਾਪਸ ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਰਾਤ ਬੀਤ ਰਹੀ ਸੀ ਪਰ ਨੀਂਦ
ਨੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਸਵੇਰ ਹੋਈ ਪਾਰਕ ਗਿਆ ਉਹ ਫਿਰ ਪਾਰਕ ਨਾ ਆਠਮੈਂ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਗਿਆ
ਉਹ ਉਥੇ ਵੀ ਨੀ ਮਿਲੇ ਉਥੇ ਬੈਠੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪà©à©±à¨›à¨¿à¨† ਪਰਸੋ ਇਕ ਬਾਬਾ ਜੀ ਸੇਵਾ ਕਰ
ਰਹੇ ਸੀ ਉਹ ਨਜ਼ਰ ਨੀ ਆ ਰਹੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਠਨੇ ਸਰਕਾਰੀ
ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਨੇ ਮੈ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਅਵਾਜ਼ ਮਾਰ ਕੇ ਪà©à¨›à¨¿à¨† ਪà©à©±à¨¤à¨°
ਤੂੰ ਕੌਣ ਠਮੈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ
ਮੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮੈ ਇਕ ਅਨਜਾਣ ਹਾਂ ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਦੋ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੋਂ ਮੈ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਬੈਠੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਬੜਾ ਉਦਾਸ ਜਿਹਾ ਜਾਪਿਆ ਸੀ ! ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਮਿਲੇ ਬਸ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਇਕ ਵਾਰੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ। ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à©‡ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਨੇ ਕà©à¨ ਸਮਾਂ ਪਾਠਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕà©à¨ ਪਲ ਉਹ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣ ਜਾਦੇਂ ਨੇ ਬਸ ਰਾਤ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਚਲੇਂ ਜਾਦੇਂ ਨੇ ਬਸ ਇੰਨਾ ਕ੠ਜਾਣਦਾ ੳਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹà©à¨¤ ਨੇਕ ਰੂਹ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਪਰਸੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਉਹ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਠਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਗਠਸੀ। ਬਸ ਪਤਾ ਲੈਣ ਮੈਂ ਹਸਪਤਾਲ ਚਲਾ ਗਿਆ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ। ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਕਸੀਜਨ ਲੱਗੀ ਸੀ ਮੈ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਰਿਹਾ ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਇਕ ਡਾ. ਆ ਗਿਆ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਲੈ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਡਾ. ਸਾਬ ਕਹਿੰਦੇ ਤà©à¨¸à©€ ਕੌਣ ਹੋ? ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੱਸਣ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਲੱਗਦਾ ਹਾਂ। ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ ਸਮà¨à©‡ ਮੈਨੂੰ ਬੋਲ ਪਠਤà©à¨¹à¨¾à¨¨à©‚à©° ਆਪਣੇ ਪਿਉ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ? ਕਿਉ ਇੰਨਾਂ ਦਾ ਬà©à¨¢à¨¾à¨ªà¨¾ ਰੋਲ ਰਿਹਾ? ਸ਼ਰਮ ਕਰ ਕà©à¨, ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਘਰੋ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਤà©à¨¸à©€? ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਠਖਾਣੇ ਵਾਲੀ ਨਾੜੀ ਵਿੱਚ । ਇਕ ਨੌਕਰ ਇੰਨਾ ਦੀ ਦੇਖ à¨à¨¾à¨² ਕਰਦਾ ਠਪਰਸੋਂ ਦੇ ਇਹ ਦਾਖਲ ਨੇ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਹੋਣ ਨਾਤੇ ਜੋ ਤੇਰਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਸੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋ ਗà©à©±à¨¸à©‡ ਨਾਲ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਨਿਕਲੇ। ਮੇਰੀਆ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋ ਹੰà¨à©‚ ਨਿਕਲ ਆà¨à¥¤ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕà©à©±à¨ ਸਮਠਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਮੇਰੇ ! ਇੰਨਾ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਨੌਕਰ ਹਰੀਸ਼ ਆ ਗਿਆ ਮੈਂ ਚà©à©±à¨ª ਇਕ ਬà©à©±à¨¤ ਵਾਂਗ ਖੜਾ ਸੀ। ਨੌਕਰ ਹਰੀਸ਼ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਬੜਾ ਅਜੀਬ ਤਰਾਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਉਥੋਂ ਚਲੇ ਗਠਆਪਣੇ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਹਰੀਸ਼ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪà©à©±à¨›à¨¿à¨† ਤà©à¨¸à©€ ਕੌਣ ਹੋ? ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਤà©à¨¹à¨¾à¨¨à©‚à©° ਕਿ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸੀ? ਮੈ ਕਿਹਾ ਮੈ ਅਣਜਾਣ ਹਾਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਦੋ ਦਿਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੀ ਕੋਠੀ ਲਾਗੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਦੇਖਦਾ ਸੀ ਉਹ ਬੜਾ ਉਦਾਸ ਜਾਪੇ ਮੈਂ ਚੰਡੀਗੜ ਕਿਸੇ ਜਰੂਰੀ ਕੰਮ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਮਿਲਦਾ ਮਿਲਦਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਉਦੋ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਉਥੇ ਹà©à©°à¨¦à¨¾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਕ ਦਿਨ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à©‡ ਸਾਹਿਬ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਮਿਲੇ ਬਸ ਇੰਨਾ ਮà©à¨²à¨¾à¨•à¨¾à¨¤ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਮੈਂ ਹਰੀਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹਰੀਸ਼ ਕਹਿੰਦਾ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਤà©à¨¹à¨¾à¨¨à©‚à©° ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸੀ? ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਮੈਨੂੰ ਉਹਨਾ ਦਾ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਸਮਠਕੇ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸੀ ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਇੰਨਾ ਦੀ ਦੇਖà¨à¨¾à¨² ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਲਾਹਨਤ ਪਾ ਰਹੇ ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਮà©à©°à¨¡à¨¾ ਸਮਠਕੇ !ਇੰਨੇ ਨੂੰ ਨਰਸ ਆਈ ਕਹਿੰਦੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਨੇ ਤà©à¨¹à¨¾à¨¨à©‚à©° ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਸੱਦਿਆਂ ਅਸੀ ਦੋਵੇਂ ਚਲੇ ਗਠਹਰੀਸ਼ ਨੇ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਦੇ ਬੋਲਣ ਤੋ ਪਹਿਲਾ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਸਠਕà©à¨ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਠਮਾਫੀ ਮੰਗੀ! ਫਿਰ ਸਾਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਮੈ ਤà©à¨¹à¨¾à¨¡à©‡ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਜਰੂਰੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਠਮੇਰਾ ਦਿਲ ਡਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਬ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਬਾਬਾ ਜੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਸਟੇਜ ਆ ਕੈਂਸਰ ਦੀ। ਬਸ ਪਤਾਂ ਨੀ ਕਦੋ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਘੜੀ ਹੋਵੇਂ ਹਰੀਸ਼ ਦੀਆ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋ ਪਾਣੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਕੋਠੇ ਵਾਂਗ ਚੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਮੈ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਹੌਸਲਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਣੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਬੈਠਗਠਅਸੀ ਦੋਵੇਂ ਮੈ ਹਰੀਸ਼ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੀ ਬਾਰੇ ਪà©à©±à¨›à¨¿à¨† ਹਰੀਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਇਕ ਰਿਟਾਇਰ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ ! ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਕਿ ਦੇਖ à¨à¨¾à¨² ਮੈਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦਾ ਇਕ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਸੀ ਉਹ ਮੋਹਾਲੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾ ਲਿਆ ਮੋਹਾਲੀ! ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬੜੇ ਨਿੱਘਾ ਸà©à¨à¨¾à¨… ਦੇ ਮਾਲਕ ਸੀ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਕà©à¨ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੰਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਲਈ ਲੈਣ ਆ ਗਿਆ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਜਾਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨੀ ਸੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਦੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਹਿਣ ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਠ!
ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਇਆ ਨੂੰ ਚਾਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਹੋ ਗਠਸੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦਾ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਉਥੇ ਕਿਸੇ ਕਿਰਾਠਦੀ ਕੋਠੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦੇ ਮà©à©°à¨¡à©‡ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਪਾਪਾ ਕੋਲ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੇ ਪੈਸੇ ਆ ਕà©à¨ ਜ਼ਮੀਨ ਆਪਾ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਸਠà¨à¨¥à©‡ ਕੋਈ ਕੋਠੀ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਨੂੰ ਵਰਾ ਕੇ ਮਿੱਠੇ ਪਿਆਰੇ ਹੋ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕੋਲੋ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਕਾ ਦਿੱਤੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੇ ਪੈਸੇ ਲੇ ਕੇ ਕੋਠੀ ਲੈ ਲਈ ਮੋਹਾਲੀ ਆਪਣਾ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਬਿਜ਼ਨਸ ਖੋਲ ਲਿਆ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਦੀ ਘਰਵਾਲੀ ਵੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਸੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ਮੰਨ ਦੇ ਸੀ ਬਹà©à¨¤ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਬਾਰੇ ਸਠਕà©à¨ ਪਤਾ ਸੀ ਉਹ ਨਸ਼ੇ ਦਾ ਵੀ ਆਦੀ ਸੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਗੱਲ ਦਿਲ ਤੇ ਲਾ ਜਾਦੀਂ ਸੀ ਆਪਣੇ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਦੀ ਨਿੱਕੇ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਦੀ ਸ਼ਰਾਰਤ ਦਿਲ ਤੇ ਲਾ ਗੲੀ ਸੀ ਮà©à©œ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਕਦੇ ਕà©à¨ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗਣ ਦਿੱਤਾ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ! ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਅੰਦਰੋ ਅੰਦਰੀ ਗੱਲ ਦਿਲ ਚ ਲà©à¨•à©‹à¨‚ ਲੈਦੇਂ ਸੀ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਦੇ ਕੋਠੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਘਰੋ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਦੋਵਾ ਨੂੰ ਘਰੋ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ। ਬਹà©à¨¤ ਮਿੰਨਤਾਂ ਤਰਲੇ ਕੀਤੇ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਨੂੰਹ ਅੱਗੇ ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਇੰਠਨਾ ਕਰੋ। ਆਪਣੇ ਪੋਤਰੇ ਨਾਲ ਬਹà©à¨¤ ਮੋਹ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਪਰ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਨੂੰਹ ਨੇ ਇਕ ਨਾ ਸà©à¨£à©€ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਦਾ ਵੇਲਾ ਸੀ ਜਦੋ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਫਿਰ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਤੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਗà©à©›à¨¾à¨° ਕੇ ਕੱਢੀ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਕੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਜਾ ਕੇ ਚਾਹ ਛਕੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਚà©à©±à¨ª ਇਕ ਲਾਸ਼ ਵਾਗੂੰ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਗੱਲ ਦਿਲ ਤੇ ਲਾ ਲਈ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡ ਜਾਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹà©à©°à¨¦à©€ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਰੀਕ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਗੇ। ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਸੋਚਾਂ ਨੇ ਕਿ ਸਰਦਾਰਨੀ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵੇ? ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਬਿਠਾ ਕੇ ਆਪ ਬਾਹਰ ਟੈਲੀਫੋਨ ਬੂਥ ਤੇ ਫੋਨ ਕਰਨ ਚਲੇ ਗਠਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕà©à¨ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਕਿਹਾ ਮਿੱਤਰ ਦà©à¨ªà¨¹à¨¿à¨° ਬਾਅਦ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕੋਲ ਮੋਹਾਲੀ ਆ ਗਿਆ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਪà©à©±à¨›à¨¿à¨†, "ਕੀ ਇਹ ਸਠਕà©à¨ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ? ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪ ਬੀਤੀ ਦੱਸੀ ਤਾਂ ਉਹ à¨à¨¾à¨µà¨• ਹੋ ਗਿਆ ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰà¨à©‚ ਰੋਕ ਨਾ ਸਕਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਆਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀ ਇਥੇ ਕੋਈ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਠਤੇ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿ ਲਵਾਂਗੇ। ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤà©à¨¸à©€ ਇੰਠਕਰੋ ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਕੋਠੀ ਇਥੇ ਨਜਦੀਕ ਹੈ। ਉਹ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਹà©à¨°à¨¾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨੇ ਕੋਠੀ ਦੇਖ à¨à¨¾à¨² ਇਕ ਨੌਕਰ ਕਰਦਾ ਠਤà©à¨¸à©€ ਉਥੇ ਰਹਿ ਲਵੋ। ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਹਿਣ ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਰਹਿਣ ਲਈ ਰਾਜੀ ਹੋ ਗà¨à¥¤ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਨੂੰ ਲੈਣ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਆà¨à¥¤ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਤਾਂ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਬà©à¨²à¨¾à¨‡à¨† ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਨੇ ਠੀਕ ਉੱਤਰ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਿਵੇਂ ਸਰਦਾਰਨੀ ਕਿਸੇ ਲਾਸ਼ ਵਾਗੂੰ ਗੱਡੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠਗਈ ਹੋਵੇ। ਮਿੱਤਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਦੀ ਕੋਠੀ ਲੈ ਗਿਆ ਉਥੇ ਮੈ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਕੋਠੀ ਦਾ ਨੌਕਰ ਸੀ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸਠਕà©à¨ ਸਮà¨à¨¾ ਦਿੱਤਾ , ਇੰਨਾ ਦੀ ਦੇਖ à¨à¨¾à¨² ਅੱਜ ਤੋਂ ਹਰੀਸ਼ ਤੂੰ ਕਰਨੀ à¨à¨‚। ਇੰਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ੳਹਨਾਂ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਉਥੋਂ ਚਲਾ ਗਿਆ । ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਤੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਦਿਨ ਕà©à¨ ਨਾ ਖਾਧਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਮੈੰ ਸਮà¨à¨¾à¨‡à¨† ਇੰਠਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਚਲੇਗਾ,à¨à¨²à¨¾ ਦਸੋ? ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਮੇਰੇ ਤੋ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਹਾਲਤ ਦੇਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ। ਹਰੀਸ਼ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿੰਠਲੰਘੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕà©à¨ ਖਾਦੇ ਪੀਤੇ ਬਿਨà©à¨¹à¨¾ ? ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਅੱਖਾਂ à¨à¨° ਆਈਆਂ ਕà©à¨ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਇਸ ਦà©à¨¨à©€à¨† ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਠਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਵੀ ਚà©à©±à¨ª ਚà©à©±à¨ª ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਠਇੰਨੇ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਵਾਰਡਨ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਤੇ ਕਿਹਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਬਲਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤà©à¨¹à¨¾à¨¨à©‚ੰ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕੋਲ ਗਠਸਰਦਾਰ ਜੀ ਮੈਨੂੰ ਹਰੀਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸੀ ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਬ ਨੂੰ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਮੈਨੂੰ ਆਕਸੀਜਨ ਲਾ ਦਿਉ, ਮੈਂ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕà©à¨ ਪਲ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਘਰ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹà©à©°à¨¦à¨¾ ਹਾਂ। ਡਾਕਟਰ ਸਾਹਬ ਨੇ ਆਕਸੀਜਨ ਲਾ ਕੇ ਛà©à©±à¨Ÿà©€ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਨਾਲੇ ਆਖਿਆ ਇਹ ਇਕ ਅੱਧੇ ਦਿਨ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਨੇ ਅਸੀਂ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਕੇ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਉਹ ਪਾਰਕ ਤੇ ਗà©à¨°à©‚ਦà©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜਤਾਈ ਪਾਰਕ ਦੇਖ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਸਾਹਿਬ ਬਾਹਰੋ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਨੀ ਚੱਲ ਪਠਮੋਹਾਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਜਿਵੇ ਜਿਵੇ ਛੱਡ ਦੇ ਗਠਸਰਦਾਰ ਜੀ ਅੱਖਾਂ à¨à¨°à¨¦à©‡ ਗਠਜਿਵੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ à¨à¨¥à©‡ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹੋਣ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਘਰ ਪਹà©à©°à¨šà©‡ ਬੂਹੇ ਦੇ ਖà©à©±à¨²à©‡à¨¦à©‡ ਸਾਰ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਰà©à©±à¨– ਬੜੇ ਉਦਾਸ ਜਾਪੇ ਘਰ ਵੇਹੜਾ ਵੀ ਕà©à¨ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਘਰ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਘੜੀ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗà¨à¥¤ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਇੱਕਠੇ ਹੋਣੇ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਹੋ ਗਠਸ਼ਰੀਕ ਵੀ ਪਹà©à©°à¨š ਗà¨à¥¤ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਸਠਕਹਿ ਰਹੇ ਸੀ ਬੜੀ ਨੇਕ ਰੂਹ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸੀ ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਸਰਦਾਰਨੀ ਜੀ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਮà©à©±à¨² ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਪà©à©±à¨¤ ਨੇ ਕਦਰ ਨਾ ਜਾਣੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਇਸ ਨਿਕੰਮੇ ਪà©à©±à¨¤à¨° ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਰੱਬ ਇਕ ਧੀ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਾਂà¨à¨¦à©€à¥¤ ਦà©à¨ªà¨¹à¨¿à¨°à©‹ ਬਾਅਦ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਦਾ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਪà©à©±à¨¤ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਸਠਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹਨਤਾਂ ਪਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ à¨à¨°à©‡ ਮਨ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਮੋਹਾਲੀ ਆ ਗਿਆ। ਅੱਜ ਵੀ ਉਸ ਪਾਰਕ ਦੇ ਬੈਂਚ ਉੱਤੇ ਬੈਠੇ ਉਸ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਸਮਾਪਤ " ਪà©à¨°à©€à¨¤ ਸੰਧੂ " |