ਦà©à¨¨à©€à¨† ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ ਚਾਨਣ ਮà©à¨¨à¨¾à¨°à¨¾ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ |
ਸਿੱਖ
ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਸਾਹਿਬ-à¨-ਕਮਾਲਿ, ਸਰਬੰਸਦਾਨੀ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਦੇ ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦਾ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਕਾ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਛੋਟੇ
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਬਾਬਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲਾਸਾਨੀ ਕà©à¨°à¨¬à¨¾à¨¨à©€ ਅਤੇ
ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪà©à¨°à©‡à¨°à¨¨à¨¾ ਸਰੋਤ ਤੇ ਮਹਾਨ ਸਿਦਕੀ ਮਾਂ, ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦੀ
ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰਾ ਇਨਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ
ਪਰਵਰਿਸ਼ ਵਿਚ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦਾ ਬਹà©à¨¤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਤਾਲੀਮ
ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ à¨à¨¨à©‡ ਮਹਾਨ ਨਿਕਲੇ ਸਨ।
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ, ਦà©à¨¨à©€à¨† ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਮਹਾਨ ਔਰਤ ਸੀ, ਜੋ ਆਪ ਸ਼ਹੀਦ,
ਜਿਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਦਾ ਪਤੀ ਸ਼ਹੀਦ (ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ), ਪà©à©±à¨¤à¨° ਸ਼ਹੀਦ (ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚
ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ), ਪੋਤਰੇ ਸ਼ਹੀਦ (ਚਾਰ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ), à¨à¨°à¨¾ ਸ਼ਹੀਦ (ਕਿਰਪਾਲ ਚੰਦ ਜੀ)
ਅਤੇ ਨਨੋਤਰੇ (ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਸਪà©à©±à¨¤à¨°à©€ ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ ਦੇ ਪੰਜ ਪà©à©±à¨¤à¨° :
ਸੰਘੋਸ਼ਾਹ ਜੀ, ਗà©à¨²à¨¾à¨¬ ਚੰਦ ਜੀ, ਜੀਤ ਮੱਲ ਜੀ, ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਜੀ ਅਤੇ ਮੋਹਰੀ ਚੰਦ ਜੀ) ਵੀ
ਸ਼ਹੀਦ ਹੋà¨à¥¤
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1619 ਵਿਚ (ਬਹà©à¨¤ ਸਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤਰੀਕ
ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਤ ਵੀ ਹਨ) ਮਾਤਾ ਬਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਦੀ ਕà©à©±à¨–ੋਂ (ਗà©à¨°à©‚-ਘਰ ਦੇ ਅਨਿੰਨ ਸੇਵਕ)
ਪਿਤਾ ਲਾਲ ਚੰਦ (ਸà©à¨à©€à¨–ੀਠਖੱਤਰੀ) ਦੇ ਘਰ, ਕਰਤਾਰਪà©à¨° (ਜਲੰਧਰ) ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ
ਛੇਵੀਂ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਸਪà©à©±à¨¤à¨° ਸà©à¨°à©€ ਸੂਰਜ
ਮੱਲ ਦਾ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਬਰਾਤ ਲੈ ਕੇ ਕਰਤਾਰਪà©à¨° ਪਹà©à©°à¨šà©‡, ਬੀਬੀ ਬਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਨੇ
ਬਰਾਤ ਵਿਚ ਆਠਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੇ ਸà©à©°à¨¦à¨° ਮà©à¨–ੜੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਆਪਮà©à¨¹à¨¾à¨°à©‡ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚
ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਪà©à©±à¨¤à¨°à©€ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਵਰ ਬਹà©à¨¤ ਜਚਿਆ। ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਉਸੇ ਵਕਤ ਹੀ
ਆਪਣੇ ਪਤੀ à¨à¨¾à¨ˆ ਲਾਲ ਚੰਦ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ à¨à¨¾à¨ˆ ਲਾਲ ਚੰਦ ਨੇ à¨à¨¾à¨ˆ ਗà©à¨°à¨¦à¨¾à¨¸ ਜੀ, ਜੋ
ਉਸ ਵੇਲੇ ਬਹà©à¨¤ ਬਿਰਧ ਅਵਸਥਾ 'ਚ ਸਨ, ਨੂੰ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ
ਜੀ ਕੋਲ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਗà©à¨°à©‚ ਜੀ ਨੇ ਤਤਕਾਲ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲਈ। ਸੰਨ 1632 ਵਿਚ ਤੇਗ਼
ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਉਪਰੰਤ à¨à¨¾à¨ˆ ਲਾਲ
ਚੰਦ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਬਿਸ਼ਨ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਾਪਿਆਂ ਵਾਲਾ ਫਰਜ਼ ਨਿà¨à¨¾à¨‰à¨‚ਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਪਤੀ
ਦੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ-
ਪਤਿ ਸਮ ਈਸ ਪਛਾਨ ਕੈ ਤੈ ਪà©à¨¤à¨°à©€ ਕਰ ਸੇਵਾ।
ਪਤਿ ਪਰਮੇਸਰ ਜਾਨੀà¨, ਔਰ ਤà©à¨› ਲਖ ਟੇਵਾ।'
(ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚) ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦੀ ਜੋੜੀ ਬਹà©à¨¤ ਸà©à©°à¨¦à¨° ਲੱਗ ਰਹੀ
ਸੀ। ਹਰ ਕੋਈ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਧਾਤਾ ਨੇ ਇਹ ਜੋੜੀ ਆਪ ਸà©à©°à¨¦à¨°à¨¤à¨¾ 'ਚ ਡà©à¨¬à©‹ ਘੜੀ ਹੈ-
ਕਹਿ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੋਰੀ। ਬਿਧ ਰਚੀ ਰà©à¨šà¨¿à¨° ਰà©à¨šà¨¿ ਬੋਰੀ।'
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਗà©à¨°à¨®à¨¤à¨¿ ਦੇ ਸਠਗà©à¨£à¨¾à¨‚ ਵਿਚ ਪà©à¨°à¨¬à©€à¨¨ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਿਕ
ਬੈਰਾਗੀ ਪਤੀ-ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਅਥਾਹ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼
ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤਾਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਗà©à¨°à¨®à¨¤à¨¿ à¨à¨—ਤੀ ਵਿਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਨੇ ਅਥਾਹ ਸਬਰ ਅਤੇ ਸੰਤੋਖ ਨਾਲ ਗà©à¨°à©‚ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਬਾਬੇ ਬਕਾਲੇ
ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਹਰਿਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਜਾਂ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਹਰਿਕà©à¨°à¨¿à¨¶à¨¨ ਸਾਹਿਬ ਜੀ
ਦੇ ਹà©à¨•à¨® ਵਿਚ (ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚) ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬਿਹਾਰ, ਉੱਤਰ ਪà©à¨°à¨¦à©‡à¨¶, ਆਸਾਮ, ਬੰਗਾਲ
ਆਦਿ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਗà©à¨°à¨®à¨¤à¨¿ ਪà©à¨°à¨šà¨¾à¨° ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਅਕਸਰ ਨਾਲ ਹੀ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਪਰ
ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕੱਲੇ ਵੀ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਪਤੀ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਵਲੋਂ ਕਦੇ ਉਜ਼ਰ ਨਹੀਂ
ਕੀਤਾ।
ਗà©à¨°à¨¤à¨¾à¨—ੱਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਗà©à¨°à¨®à¨¤à¨¿ ਦਾ ਅਥਾਹ ਪà©à¨°à¨šà¨¾à¨° ਕੀਤਾ। ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ
ਕੇ ਗà©à¨°à©‚-ਘਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਖà©à¨¦ ਹੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਬਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਠਜੀ (ਸà©à¨°à©€
ਗà©à¨°à©‚ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ) ਦਾ ਪà©à¨°à¨•à¨¾à¨¶ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਪਟਨਾ ਵਿਖੇ ਠਹਿਰੇ
ਹੋਠਸਨ, ਜਦਕਿ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਸਨ। ਗà©à¨°à©‚ ਜੀ ਵਾਪਸ ਆ
ਕੇ ਥੋੜà©à¨¹à¨¾ ਸਮਾਂ ਪਟਨਾ ਵਿਖੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਚਲੇ ਗਠਪਰ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਅਤੇ
ਬਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਠਜੀ ਪਟਨਾ ਵਿਖੇ ਹੀ ਰਹੇ। ਉਸ ਵਕਤ ਮਾਤਾ ਜੀ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਬਾਲ ਗੋਬਿੰਦ
ਰਾਠਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਕà©à¨
ਸਾਲ ਇਕੱਲੇ ਰਹਿ ਕੇ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਰਗੇ ਮਨà©à©±à¨–ਤਾ ਦੇ ਰਹਿਬਰ, ਮਹਾਨ ਦਾਨੀ, ਕਵੀ, ਫਕੀਰ,
ਜà©à¨à¨¾à¨°à©‚ ਅਤੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਪੂਰਨ ਮà©à¨²à¨¾à¨‚ਕਣ ਕਰਨਾ
ਦà©à¨¨à¨¿à¨†à¨µà©€ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਨੇ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ
ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਉਸਾਰੀ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀ ਮਹਾਨ à¨à©‚ਮਿਕਾ ਨਿà¨à¨¾à¨ˆ, ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਗà©à¨°à©‚ ਸਾਹਿਬ
à©™à©à¨¦ ਕਰਦੇ ਹਨ-
'ਤਾਤ ਮਾਤ ਮà©à¨° ਅਲਖ ਅਰਾਧਾ॥
ਬਹੂ ਬਿਧਿ ਜੋਗ ਸਾਧਨਾ ਸਾਧਾ॥ ੩॥'
'ਕੀਨੀ ਅਨਿਕ à¨à¨¾à¨‚ਤਿ ਤਨ ਰੱਛਾ॥ ਦੀਨੀ à¨à¨¾à¨‚ਤਿ à¨à¨¾à¨‚ਤਿ ਕੀ ਸਿੱਛਾ॥'
ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੇ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ à¨à¨—ਤੀ ਕਰਨ ਵਿਚ
ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ਸਬਰ, ਸੰਤੋਖ ਨਾਲ ਉਹ ਸੰਸਾਰਕ ਪੱਖੋਂ ਗà©à©°à¨®à¨¨à¨¾à¨® ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂਦੇ
ਰਹੇ, ਉਸ ਤੋਂ ਸਿੱਧ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਾ ਜੀ ਮਹਾਨ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ। ਮਗਰੋਂ ਅਨੰਦਪà©à¨°
ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਆਪਣੇ ਬਾਲਕ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਬਾਲ
ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਠਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਸਪà©à¨°à¨¦ ਕਰਕੇ ਬੜੇ ਨਿਸਚਿੰਤ ਹੋ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਧਰਮ ਦੀ
ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇਣ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਠਸਨ। ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੂੰ ਪੂਰਨ à¨à¨°à©‹à¨¸à¨¾ ਸੀ ਕਿ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚
ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਨੇ ਬਾਖੂਬੀ ਸਾਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰ ਲੈਣਾ ਹੈ।
ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਹੜਾ ਹੌਸਲਾ ਤੇ ਦà©à¨°à¨¿à©œà©à¨¹à¨¤à¨¾ ਮਾਤਾ
ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਨੇ ਦਰਸਾਈ, ਉਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਵੀ ਦà©à¨¨à©€à¨† 'ਤੇ ਹੋਰ ਕਿਧਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਦਿੱਲੀ
ਤੋਂ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਪਾਵਨ ਸੀਸ ਲੈ ਕੇ à¨à¨¾à¨ˆ ਜੈਤਾ ਜੀ
ਬਿਬਾਨਗੜà©à¨¹ (ਕੀਰਤਪà©à¨° ਸਾਹਿਬ) ਪà©à©±à¨œà©‡ ਤੇ ਅਨੰਦਪà©à¨° ਸਾਹਿਬ ਖ਼ਬਰ à¨à©‡à¨œà©€ ਤਾਂ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€
ਜੀ ਨੇ ਉਥੇ ਪਹà©à©°à¨š ਕੇ ਗà©à¨°à©‚ ਪਤੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸੀਸ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਸਿਰ à¨à©à¨•à¨¾à¨… ਕੇ
ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, 'ਤà©à¨¹à¨¾à¨¡à©€ ਨਿਠਆਈ। ਇਹ ਹੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਕਿ ਮੇਰੀ ਵੀ ਨਿਠਜਾà¨à¥¤'
ਸੱਚਮà©à©±à¨š ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਵੀ à¨à¨¸à©‡ ਨਿà¨à¨¾à¨… ਕੇ ਗਠਕਿ ਦà©à¨¨à©€à¨† ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਲਈ
ਚਾਨਣ-ਮà©à¨¨à¨¾à¨°à¨¾ ਬਣ ਗà¨à¥¤
ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਗà©à¨°à¨¤à¨¾à¨—ੱਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੱਕ
ਬਹà©à¨¤ ਉਥਲ-ਪà©à¨¥à¨² ਹੋਈ ਪਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਮਾਤਾ ਜੀ ਸà©à¨®à©‡à¨° ਪਰਬਤ ਵਾਂਗ ਅਡੋਲ ਰਹੇ।
ਜਦੋਂ ਅਨੰਦਪà©à¨° ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਸਮੇਂ ਉਹ ਸਿਰਸਾ ਨਦੀ 'ਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਸਹਿਤ
ਬਾਕੀ ਗà©à¨°à©‚ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜ ਗਠਤਾਂ ਵੀ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਬਹà©à¨¤ ਹੀ ਯੋਗ ਅਗਵਾਈ
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਖà©à¨¦ ਵੀ ਅਡੋਲ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸà©à¨°à©€ ਗà©à¨°à©‚ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਯਾਦ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪà©à¨°à¨–ਿਆਂ
ਵਾਂਗ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਨਿà¨à¨¾à¨‰à¨£ ਲਈ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇਣ ਲਈ ਪà©à¨°à©‡à¨°à¨¿à¨†à¥¤ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਦੀ ਪà©à¨°à©‡à¨°à¨¨à¨¾
ਅਨà©à¨¸à¨¾à¨° ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਲਾਸਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ ਸਿਰਜਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ
à¨à©‚ਤ, à¨à¨µà¨¿à©±à¨– ਅਤੇ à¨à¨µà¨¾à¨¨ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ।
ਜਦੋਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਠਤਾਂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਅਕਾਲ ਪà©à¨°à¨– ਵਲੋਂ ਸੱਚਖੰਡ
ਪਿਆਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਹà©à¨•à¨® ਆ ਗਿਆ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਵਾਹਿਗà©à¨°à©‚ ਨਾਮ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਹੋà¨,
ਸਮਾਧੀ ਲੀਨ ਹੋਠਹੀ ਸੱਚਖੰਡ ਪਿਆਨਾ ਕਰ ਗà¨à¥¤ ਕà©à¨ ਅਨਜਾਣ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ
ਕਿ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸà©à¨£ ਕੇ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਸਦਮਾ ਨਾ ਸਹਾਰ
ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਲੀਲà©à¨¹à¨¾ ਖà©à¨¦ ਸਮਾਪਤ ਕਰ ਲਈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਮਨੋ-ਕਲਪਿਤ
ਗੱਲਾਂ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ à¨à¨¨à©‡ ਕਮਜ਼ੋਰ
ਦਿਲ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਵੇਲੇ ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਕਿਉਂ ਨਾ ਚà©à©±à¨•à¨¿à¨†?
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਜੇਕਰ ਮਮਤਾ ਵਿਚ à¨à¨¨à©‡ ਲੀਨ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਤਾਂ ਉਹ ਸੂਬਾ ਸਰਹੰਦ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ
ਵਿਚ à¨à©‡à¨œà¨£ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਪੋਤਰਿਆਂ (ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ) ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿੱਖੀ
ਸਿਦਕ ਵਿਚ ਦà©à¨°à¨¿à©œà©à¨¹ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਦਾਦੇ-ਪੜਦਾਦਿਆਂ ਦੇ ਦਰਸਾਠਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲਣ
ਦੀ ਪà©à¨°à©‡à¨°à¨¨à¨¾ ਹੀ ਕਿਉਂ ਦਿੰਦੇ? ਲਿਹਾਜ਼ਾ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬਾਰੇ ਅਜਿਹੀਆਂ
ਗੱਲਾਂ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਕਾਲ ਪà©à¨°à¨– ਦਾ à¨à¨¾à¨£à¨¾ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀ, ਸਿਦਕ ਤੇ ਧਰਮ ਦੀ
ਮੂਰਤ ਮਹਾਨ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€
ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਠੰਢੇ ਬà©à¨°à¨œ ਵਿਚ ਕੈਦ ਰਹਿਣ ਕਾਰਨ ਠੰਢ ਅਤੇ
à¨à©à©±à¨–ਣ-à¨à¨¾à¨£à©‡ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਨਿਰਦਈ ਮà©à©šà¨²à¨¾à¨‚ ਦà©à¨†à¨°à¨¾ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਬà©à¨°à¨œ ਤੋਂ
ਹੇਠਾਂ ਸà©à©±à¨Ÿà¨£ ਕਾਰਨ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਹੋਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਵੀ ਦੂਨਾ ਸਿੰਘ, ਛੋਟੇ
ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦà©à¨†à¨°à¨¾ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਨੂੰ ਦà©à¨°à¨¿à©œà©à¨¹à¨¤à¨¾ ਨਾਲ
ਨਿà¨à¨¾à¨‰à¨‚ਦਿਆਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੇਣ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਇਉਂ à¨à¨°à¨¦à©‡ ਹਨ-
'ਸੋ ਨਾ ਮੰਨੇ ਤਿਨ ਸੀਸ ਦਯੋ,
ਜਿਮ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਬਾਤ ਚਲਾਨੀ।
ਮਾਤ ਚਲੀ ਕਰ ਜੋਹਰ ਆਪਹਿ,
ਹਾਇ ਸ੠ਹਾਇ ਕਹੈ ਜਗ ਬਾਨੀ॥ ੧੪॥'
ਮਾਤਾ ਗà©à¨œà¨°à©€ ਜੀ ਦਾ ਸਮà©à©±à¨šà¨¾ ਜੀਵਨ ਸਿੱਖ ਇਸਤਰੀਆਂ ਲਈ ਜਾਨਣ ਮà©à¨¨à¨¾à¨°à¨¾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ
ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸੇਧ ਲੈ ਕੇ ਅਜੋਕੀਆਂ ਸਿੱਖ ਬੀਬੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿੱਖੀ
ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨• ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਮà©à¨¸à¨¤à©±à¨•à¨¬à¨¿à¨² (à¨à¨µà¨¿à©±à¨–)
ਬà©à¨²à©°à¨¦-ਓ-ਰੌਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕੇ।
-ਮੈਂਬਰ, ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗà©à¨°à¨¦à©à¨†à¨°à¨¾ ਪà©à¨°à¨¬à©°à¨§à¨• ਕਮੇਟੀ। ਮੋਬਾ: 98725-71071
|