ਵਿਦਾਈ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਜਿਹਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਹਰ ਕੋਈ ਕਿਸੇ à¨à©ˆà¨£
ਜਾਂ ਧੀ ਦੀ ਵਿਦਾਈ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਬਹà©à¨¤ ਹੀ à¨à¨¾à¨µà©à¨•à¨¤à¨¾ à¨à¨°à¨ªà©‚ਰ ਦੇਖੀ ਗਈ
ਵਿਦਾਈ ਨੂੰ | ਹਰ ਔਰਤ ਆਪਣੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਦੇ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ
ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੱਲà©à¨¹ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇ | ਪੇਕੇ ਘਰ ਦੇਹੜੀ 'ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖਦਿਆਂ ਵਿਦਾਈ
ਦੇ ਪਲ ਦਿਲ ਤੇ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਫਿਰ à¨à¨¾à¨‚ਵੇ ਔਰਤ ਬà©à©œà©à¨¹à©€ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋ ਗਈ
ਹੋਵੇ | ਸੰਨ 2010 ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਮਾਸੀ ਜੀ ਦੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸੀ ਤਾਂ ਵੀਰੇ ਦਾ ਸਾਲਾ
(ਨਵੀਂ à¨à¨¾à¨¬à©€ ਦਾ à¨à¨¾à¨ˆ) ਪਹਿਲਾਂ ਬਹà©à¨¤ ਨੱਚਿਆ | ਖੂਬ ਨੱਚ-ਨੱਚ ਉਸ ਨੇ à¨à©ˆà¨£ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ
ਖà©à¨¸à¨¼à©€ ਮਨਾਈ ਪਰ ਵਿਦਾਇਗੀ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਜਿੰਨਾ ਰੋਇਆ ਮੈਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ à¨à¨¨à¨¾ ਰੋਂਦੇ
ਹੋਠਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ | ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸੀ ਜੀ ਵੀ ਰੋਣ ਲੱਗ ਗਠ|
ਉਦੋਂ ਵਿਦਾਇਗੀ ਦੇ ਅਰਥ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ | ਮੈਂ ਮਾਂ ਤੇ ਮਾਸੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਕਿਉਂ
ਰੋਨੇ ਓ ਮਾਂ ਤੇ ਮਾਸੀ ਆਪਾਂ ਤਾਂ à¨à¨¾à¨¬à©€ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲੇ ਆ |' ਪਰ ਅੱਜ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ
ਦੇ ਰੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹà©à©°à¨¦à¨¾ ਹੈ | ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਕà©à¨
ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ |
ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਧੀ ਜੰਮੇ ਤੇ ਕੋਈ ਖà©à¨¸à¨¼à©€ ਨਹੀਂ ਮਨਾਉਂਦਾ ਮੇਰੀ ਤà©à©±à¨› ਸੋਚ ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨¿à¨•
ਸ਼ਾਇਦ ਤਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਕਿ ਧੀ ਤਾਂ ਬੇਗਾਨਾ ਧਨ ਹੈ ਸਾਡੇ 'ਚ ਪਿਆਰ ਪਾ ਕੇ ਇਸ
ਨੇ ਬੇਗਾਨੀ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੈ | ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਛੋਟੇ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਕਹਿ ਦੇਣਾ 'ਮਾਂ ਮੈਂ ਨੀਂ ਵਿਆਹ
ਕਰਾਉਣਾ' ਮਾਂ ਨੇ ਕਹਿ ਦੇਣਾ, 'ਪà©à©±à¨¤ ਧੀਆਂ ਤਾਂ ਰਾਜੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੇ ਨੀਂ ਰੱਖੀਆਂ ਅਸੀਂ
ਤਾਂ ਆਮ ਬੰਦੇ ਆਂ |' ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਵਿਆਹ ਬਾਰੇ ਮਾਂ ਨੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ,
ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸੋਚਣਾ ਜੇ ਦੋ ਕ੠ਸਾਲ ਮਾਂ ਕੋਲ ਹੋਰ ਲੰਘ ਜਾਣ ਤਾਂ
ਵਧੀਆ ਕਿਉਂਕਿ ਹà©à¨£ ਥੋੜਾ-ਥੋੜਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਆਹ ਮਤਲਬ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ
ਕੇ ਜਾਣਾ | ਪਰ ਧੀ ਤੇ ਫ਼ਸਲ ਕਦੋਂ ਕਿਸ ਨੇ ਘਰ ਰੱਖੀਆਂ ਨੇ?
ਦੇਖ-ਪਰਖ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਗਣੇ ਦਾ ਦਿਨ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਆਹ ਦਾ
ਦਿਨ ਵੀ ਪੱਕਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | ਬੰਨà©à¨¹à©‡ ਦਿਨ ਕਦ ਰà©à¨•à©‡ ਨੇ? ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਦਿਨ ਘਟਣ ਲੱਗੇ
ਤਿਉਂ-ਤਿਉਂ ਮਨ 'ਚ ਬੈਰਾਗ ਦੀ à¨à¨¾à¨µà¨¨à¨¾ ਪੈਦਾ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਗਈ | ਕਦੇ ਤਾਂ ਇੰਠਹੋਣਾ ਰਾਤ ਨੂੰ
ਜਾਗ ਆ ਜਾਣੀ ਫਿਰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣੀ ਮਨ 'ਚ ਬਹà©à¨¤ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠਣੇ, 'ਨਵਾਂ ਘਰ
ਕਿਵੇਂ ਦਾ ਹੋਊ? ਉੱਥੋਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਕਿਵੇਂ ਦਾ ਹੋਊ?' ਪਤਾ ਨੀ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਮਾਹੌਲ
ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨¿à¨• ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਢਾਲਿਆ ਵੀ ਜਾਊ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? 'ਇਸ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਦੇ ਬਹà©à¨¤ ਕਿਸਮ ਦੇ
ਸਵਾਲ ਮਨ 'ਚ ਉੱਠਦੇ ਤੇ ਦੱਬ ਜਾਂਦੇ | ਕਈ ਵਾਰ ਚੋਰੀ-ਚੋਰੀ ਰੋ ਵੀ ਲੈਣਾ ਪਰ ਜਦੋੋਂ
ਮਾਂ, ਮਾਸੀਆ, ਮਾਮੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਫਿਰ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆà¨
ਨੇ ਤੇ ਹà©à¨£ ਕਦੇ ਪੇਕਿਆ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ | ਇਸ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਸੋਚਦੇ ਹੋਠਪà©à¨°à¨®à¨¾à¨¤à¨®à¨¾
ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਕਰਨਾ ਕਿ ਵਾਹਿਗà©à¨°à©‚ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ
ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਓਪਰੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਕਿੰਠਉਸ ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨¿à¨• ਢਲ਼ ਜਾਂਦੀਆ
ਨੇ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਘਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਨੇ?
ਮੰਗਣੇ ਦਾ ਮਿੱਥਿਆ ਦਿਨ ਆ ਗਿਆ | ਸਾਰੇ ਬਹà©à¨¤ ਖà©à¨¸à¨¼ ਸਨ | ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਨੂੰ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹਨਾ ਸੀ | ਨਵੇਂ ਮਹਿਮਾਨ ਘਰ ਪਹà©à©°à¨šà©‡ ਮੰਗਣੇ ਦੀ ਰਸਮ ਹੋਈ
ਥੋੜà©à¨¹à¨¾ ਜਿਹਾ ਨੱਚਣ-ਕà©à©±à¨¦à¨£ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰਾ ਸਹà©à¨°à¨¾ ਪਰਿਵਾਰ ਖà©à¨¸à¨¼à©€-ਖà©à¨¸à¨¼à©€ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ
ਕੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਿਆ | ਮੇਰਾ ਛੋਟਾ à¨à¨°à¨¾ ਦੀਪੀ ਮੈਨੂੰ ਖਿà¨à¨¾ ਰਿਹਾ ਸੀ, 'ਦੀਦੀ ਤà©à¨¸à©€à¨‚
ਰੋਠਕਾਹਤੋਂ ਨੀ?' ਮੈਂ ਕਿਹਾ, 'ਅੱਜ ਕਿਹੜਾ ਮੈਂ ਸਹà©à¨°à©‡ ਜਾਣਾ ਸੀ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਰੋਂਦੀ?'
ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕੋਲ ਬੈਠੇ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਹੱਸਣ ਲੱਗੇ | ਮੰਗਣੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਬਿਲਕà©à¨²
ਵੀ à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਨਹੀਂ ਸੀ ਸ਼ਾਇਦ ਦੀਪੀ ਨੂੰ ਹਾਸੇ 'ਚ ਬੋਲੀ ਗੱਲ ਸੱਚ ਸੀ | ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ
ਚਿੱਠੀ ਤੋਰੀ ਗਈ | ਸਕੇ-ਸੰਬੰਧੀਆਂ ਨੂੰ ਡੱਬੇ ਦੇਣ ਲਈ ਮਠਿਆਈ ਘਰੇ ਬਣਵਾਈ ਗਈ | ਹਰ
ਵੇਲੇ ਘਰ 'ਚ ਰੌਣਕ ਰਹਿੰਦੀ | ਆਂਢ-ਗà©à¨†à¨‚ਢ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਗੀਤ
ਗਾਉਂਦੀਆਂ :-
'ਲੰਮੀਠਤੇ ਲੱà¨à©€à¨ ਲਾਲ ਖੰਜੂਰੇ
ਕਿਹਨੇ ਵਰ ਟੋਹਲਿਆ ਨੀ ਦੂਰ à¨....
ਬਾਬਲ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ
ਉਹਨੇ ਵਰ ਟੋਹਲਿਆ ਨੀ ਦੂਰ ਠ...'
à¨à¨¨à©‡ ਬੋਲ ਸà©à¨£à¨¨ ਦੀ ਦੇਰ ਸੀ, ਮੈਂ ਹਉਕੇ ਲੈ ਕੇ ਰੋਣ ਲੱਗੀ | ਸਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਸਮà¨à¨¾à¨‰à¨£ ਲੱਗੇ
ਕੇ 'ਪà©à©±à¨¤ ਤੂੰ ਉੱਥੇ ਚੱਲੀ ਆਂ ਜਿੱਥੇ ਜਾਣ ਲਈ ਲੋਕ ਲੱਖਾਂ ਰà©à¨ªà¨ ਲਾਉਂਦੇ ਨੇ ਤੂੰ
ਰੋਨੀ ਕਿਉਂ à¨?' ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਸਾਰੇ ਇੱਥੇ ਹੋਊਾਗੇ ਤੇ ਮੈਂ à¨à¨¨à©€ ਦੂਰ ਸੱਤ ਸਮà©à©°à¨¦à¨°à©‹à¨‚ ਪਾਰ ਪਤਾ
ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆਂ ਕਰੂੰ?' à¨à¨¨à¨¾ ਕਹਿ ਮੈਂ ਰੋਣ ਲੱਗੀ | ਜਸਵੀਰ ਮਾਸੀ ਨੇ
à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਗੀਤ ਬੰਦ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ | 'ਠਕੰਵਲ ਤੂੰ ਰੋਨੀ ਕਿਉਂ ਠਦੇਖ ਸਾਡੇ 'ਚੋਂ ਕੋਈ
ਰੋਂਦਾ ?' ਮੇਰੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੇ ਕਿਹਾ 'ਵੀਰੇ ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਕਿਹੜਾ ਸà©à¨¹à¨°à©‡ ਜਾਣਾ?' ਮੈਂ
ਇਕਦਮ ਵੀਰੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ | 'ਤੈਨੂੰ ਤਾਂ ਵਿਦਾ ਕਰਨਾ ਆ ਜੇ ਅਸੀਂ ਨੀ ਜਾਣਾ, ਤੂੰ ਦੇਖੀ
ਜਦ ਤੂੰ ਵਿਦਾ ਹੋਊਾਗੀ, ਮੈਂ ਜਮਾ ਨੀ ਰੋਣਾ ਤੂੰ ਕੰਨ ਬਹà©à¨¤ ਖਾਨੀ ਆ ਇਸ ਲਈ ਤੈਨੂੰ à¨à¨¨à©€
ਦੂਰ ਵਿਆਹ ਰਹੇ ਆਂ' ਵੀਰੇ ਦੀ à¨à¨¨à©€ ਗੱਲ ਸà©à¨£ ਮੈਂ ਹੋਰ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਰੋਣ ਲੱਗੀ | ਮਾਂ
ਨੇ ਚà©à©±à¨ª ਕਰਵਾਇਆ 'ਪà©à©±à¨¤ ਚà©à©±à¨ª ਕਰ ਤੈਨੂੰ ਵਿਆਹ ਤੱਕ ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਰਵਾ-ਰਵਾ ਪਤਲੀ ਕਰ
ਦੇਣਾ | ਚà©à©±à¨ª ਕਰ ਮੇਰੀ ਸਿਆਣੀ ਧੀ |'
ਜਿਉਂ-ਜਿੳਾ੠ਵਿਆਹ ਦੇ ਦਿਨ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੇ ਗਠਮੇਰੀ à¨à©à©±à¨– ਘਟਦੀ ਗਈ | ਬੋਲਣ ਦਾ ਵੀ ਘੱਟ
ਹੀ ਜੀਅ ਕਰਦਾ | ਜਿਸ ਦਿਨ ਮਹਿੰਦੀ ਦੀ ਰਸਮ ਸੀ ਸਾਰੀਆਂ à¨à¨¾à¨¬à©€à¨†à¨‚, à¨à©ˆà¨£à¨¾à¨‚ ਸਾਡੇ ਘਰ
ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਮਹਿੰਦੀ ਲਗਵਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ | ਮਾਸੀ ਜੀ ਦੀ ਨੂੰ ਹ ਜਗਜੀਤ à¨à¨¾à¨¬à©€ ਨੇ ਮੈਨੂੰ
à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਜਿਹੀ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਦੇਖ ਕਿਹਾ 'ਦੀਦੀ ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਰੋਇਆ ਨਾ ਕਰੋ ਦੇਖੋ ਜਦ ਮੈਂ ਵਿਦਾ ਹੋ ਕੇ
ਆਈ ਸੀ ਮੈਂ ਬਿਲਕà©à¨² ਨੀ ਸੀ ਰੋਈ ਥੋਨੂੰ ਪਤਾ ਨੀ ਆ |' ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜਣੇ
ਬਹà©à¨¤ ਦਲੇਰ ਨੇ ਮੈਂ ਹੀ ਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਿਲ | ਮੇਲ ਵਾਲਾ ਦਿਨ ਆ ਗਿਆ ਸੀ | ਕà©à¨†à¨°à©€ ਧੀ ਦੇ
ਰੂਪ 'ਚ ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਪੇਕੇ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਆਖਰੀ ਦਿਨ | ਸà©à¨°à©€ ਸà©à¨–ਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪਾਠਆਰੰà¨
ਹੋਇਆ | ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ, ਦੋਸਤ-ਮਿੱਤਰ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ | ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਵੱਲ
ਦੇਖਣ ਦਾ ਸਠਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੋਰ ਸੀ | ਸਾਰੇ ਬਜ਼à©à¨°à¨— ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਪਰੋਸ ਕੇ ਚੰਗੇ à¨à¨µà¨¿à©±à¨– ਦੀ
ਕਾਮਨਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ | ਪਾਠਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਢੋਲ-ਢਮੱਕੇ ਨਾਲ ਨਾਨਕਾ ਪਰਿਵਾਰ ਆਇਆ
| ਘੰਟਾ ਕ੠ਬਾਅਦ ਇਸੇ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਸਾਰੀਆ ਮਾਸੀਆਂ ਆਈਆਂ | ਘਰ 'ਚ ਖੂਬ ਰੌਣਕ ਸੀ |
ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਛੋਟੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪੰਜ ਕ੠ਵਜੇ ਹੀ ਮੂੰਹ ਹਨà©à¨¹à©‡à¨°à¨¾ ਜਿਹਾ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ
| ਮਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬੰਨà©à¨¹ ਦੀ ਰਸਮ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ | ਵਿਆਹ 'ਚ ਇਕੱਠ-ਮੱਠਕਰ
ਕੇ ਸਾਰੇ ਕੱਪੜੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ 'ਚ ਅਟੈਚੀਆ 'ਚ ਪਠਸਨ | ਕਮਰੇ 'ਚ ਵੜਦੇ ਹੀ
ਮੇਰੇ ਹੰà¨à©‚ਆਂ ਦਾ à¨à¨¸à¨¾ ਬੰਨà©à¨¹ ਟà©à©±à¨Ÿà¨¿à¨† ਸਾਹ ਨਾਲ ਸਾਹ ਰਲਾਉਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ | ਜਸਵੀਰ
ਮਾਸੀ ਮੇਰੇ ਰੋਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸà©à¨£ ਅੰਦਰ ਆ ਗਠ| ਚà©à©±à¨ª ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਆਪ ਵੀ ਰੋਣ ਲੱਗੇ |
ਮਾਂ ਨੇ ਅੰਦਰ ਆ ਥੋੜà©à¨¹à¨¾ ਸਖ਼ਤਾਈ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, 'ਕੀ ਠਕੰਵਲ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਚਾਅ ਲਾਡ
ਕਰ ਰਹੇ ਨੇ ਤੂੰ ਰੋਈ ਜਾਨੀ ਆਂ, à¨à¨¾à¨µà©‡ ਨੀ ਮਨ ਖਰਾਬ ਕਰੀਦਾ |' ਮਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜà©à¨¹à¨¾
ਗà©à©±à¨¸à©‡ 'ਚ ਦੇਖ ਮੈਂ ਚà©à©±à¨ª ਕਰ ਗਈ | ਬੰਨà©à¨¹ ਦੀ ਰਸਮ ਸਮੇਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸਿਓਾ ਮਾਂ ਸੱਜੇ
ਪਾਸਿਓਾ ਦੀਪੀ ਮੈਨੂੰ ਫੜà©à¨¹à©€ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ | ਸਠਨੇ ਚਾਅ ਤੇ ਹà©à¨²à¨¾à¨® ਨਾਲ ਬੰਨà©à¨¹ ਲਾਇਆ |
ਜਾਗੋ 'ਤੇ ਦੀਪੀ ਆਪ ਬੋਲੀਆਂ ਪਾ-ਪਾ ਨੱਚਿਆ | ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਹਨੂੰ ਬੋਲੀਆਂ ਪਾਉਂਦੇ
ਸà©à¨£à¨¿à¨† ਸੀ | ਜਿਸ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ à¨à©°à¨—ੜਾ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਮੇਰੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਚਾਅ ਉਜਾਗਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਸ
ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਇਹ ਆਪਣਾ ਹà©à¨²à¨¾à¨¸ ਪà©à¨°à¨—ਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ | ਪਾਪਾ ਦੇ ਦੋਸਤ, ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਵੀਰੇ
à¨à¨¾à¨¬à©€à¨†à¨‚, ਸਹੇਲੀਆਂ ਢੋਲ 'ਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਪਾ-ਪਾ ਨੱਚੇ | ਡੀ.ਜੇ. ਦੀ ਰਿਵਾਇਤ ਨੂੰ ਬਹà©à¨¤
ਲੇਟ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਕੀਤਾ | ਮੈਨੂੰ ਛੇਤੀ ਸੌਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਚਿਹਰੇ
'ਤੇ ਥਕਾਵਟ ਨਾ ਦਿਸੇ | ਪਰ ਦੀਪੀ, ਮਾਂ ਤੇ ਮੋਹਤਬਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗਦੇ ਰਹੇ |
ਬਰਾਤ ਦੀ ਆਓ à¨à¨—ਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ |
ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਸਵੇਰ ਹੋਈ | 'ਉੱਠਪà©à©±à¨¤, ਚਾਰ ਵੱਜਗੇ |' ਮਾਂ ਨੇ ਉਠਾਇਆ | ਮਾਂ
ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਦਾ ਗਿਲਾਸ ਫੜà©à¨¹à©€ ਖੜà©à¨¹à©‡ ਸਨ | ਮੈਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੀ à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਹੋ ਗਈ
ਕਿਉਂਕਿ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਸੀ ਜਦ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਉਠਾਉਣਾ ਸੀ | ਕੱਲà©à¨¹ ਤੋਂ
ਕਿਸ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਉਠਾਉਣਾ ਸੀ ਕà©à¨ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ | ਜਦੋਂ ਅੱਖ 'ਚ ਇਕ ਹੰà¨à©‚ ਗਿਰਿਆ ਮਾਂ
ਨੇ ਮੇਰੇ ਸਿਰà©à¨¹à¨¾à¨£à©‡ ਬੈਠਦਿਲਾਸਾ ਦਿੱਤਾ | ਪà©à©±à¨¤ ਘਰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਣਾ ਮਾਂ ਤਾਂ ਨੀ ਬਦਲਣੀ,
ਘਰੋਂ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤਾਂ ਨੀ ਟà©à©±à¨Ÿà¨£à¨¾ ਤੂੰ ਦੇਖ ਫੋਨਾਂ ਨੇ ਦà©à¨¨à©€à¨† ਨੂੰ ਕੋਲ-ਕੋਲ ਕਰਤਾ ਜਦ
ਮਰਜ਼ੀ ਫੋਨ ਕਰ ਲਿਆ ਕਰੀਂ ਜਦ ਮਰਜ਼ੀ ਆ ਜਾਇਆ ਕਰੀਂ ਉੱਠਮੇਰੀ ਧੀ ਨà©à¨¹à¨¾à¨ˆ ਧੋਈ ਕਰੀà¨
ਪà©à©±à¨¤ |' ਮਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨੇ ਮਨ ਕੈੜਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ | ਨà©à¨¹à¨¾à¨ˆ ਧੋਈ ਸਮੇਂ ਸੱਤ ਸà©à¨¹à¨¾à¨—ਣਾ ਮੇਰੇ
ਆਲੇ-ਦà©à¨†à¨²à©‡ ਖੜà©à¨¹ ਗਈਆਂ | ਜਿਹੜੀ ਮਾਂ ਨੇ ਪਾਲਿਆ, ਪੜà©à¨¹à¨¾à¨‡à¨† ਉਹ ਮਾਂ ਮੈਨੂੰ ਦਿਖੀ ਨੀ |
'ਮਾਂ ....ਮਾਂ....ਮਾਂ... à¨à¨§à¨° ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਗਨ ਤà©à¨¸à©€à¨‚ ਕਰੋ | 'ਮਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ
ਉਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨੇ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਨੀ ਕੀਤਾ | ਮਾਣ ਨਾਲ ਸ਼ਗਨ ਕੀਤਾ | ਇੱਥੇ ਵੀ ਰੌਣਾ ਨਿਕਲਣਾ
ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ | ਕਰਮਜੀਤ ਮਾਸੀ ਦੇ ਬੋਲ ਅਜੇ ਵੀ ਚੇਤੇ ਨੇ 'ਪà©à©±à¨¤ ਵਿਆਹ ਮਤਲਬ ਧੀ ਦਾ ਦੂਜਾ
ਜਨਮ ਜਦੋਂ ਨਵਜਨਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਹਾਉਂਦੇ ਨੇ ਤਾਂ ਦਹੀਂ ਨਾਲ ਨਹਾਉਂਦੇ ਨੇ
ਪà©à©±à¨¤ ਅੱਜ ਤੇਰਾ ਵੀ ਦੂਜਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਬਹà©à¨¤ ਖà©à¨¸à¨¼à©€ ਦਿੱਤੀ ਆ
ਬੱਸ ਨੂੰ ਹ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਵੀ ਸਾਡਾ à¨à¨¾à¨µà©‡ ਹੀ ਮਾਣ ਵਧਾੲੀਂ |' ਮਾਸੀ ਦੇ ਬੋਲ à¨à¨¨à©€ ਦਿਲ
ਦੀ ਗਹਿਰਾਈ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲੇ ਸਨ ਮੈਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕਦੇ à¨à©à©±à¨² ਸਕਾਂ | ਫਿਰ ਚੂੜੇ ਦੀ ਰਸਮ
ਹੋਈ ਸਾਰੇ ਆਲੇ-ਦà©à¨†à¨²à©‡ ਖੜà©à¨¹à©‡ ਸਨ | ਮੇਰਾ ਬੈਗ ਪੈਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ | ਅੱਜਕਲà©à¨¹ ਧੀ ਦੀ
ਵਿਦਾਈ ਤਾਂ ਪਾਰਲਰ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ | ਸਾਰੇ ਮੇਰੇ ਆਲੇ-ਦà©à¨†à¨²à©‡ ਹੋ ਗੱਡੀ
ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡਣ ਆਠ| ਮੈਂ ਘਰ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਨਿਹਾਰ ਰਹੀ ਸੀ | ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਧੀ ਦੇ
ਰੂਪ 'ਚ ਵਿਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹਾਂ ਫਿਰ ਪà©à¨°à¨¾à¨¹à©à¨£à©€ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਪਰਤ ਕੇ ਆਵਾਂਗੀ | ਮਾਂ ਨੇ
ਦਹੀਂ-ਸ਼ੱਕਰ ਖਵਾ ਕੇ ਤੋਰਿਆ | ਪਾਰਲਰ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਮੈਂ ਪੈਲੇਸ ਪਹà©à©°à¨šà©€ | ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ
ਮੈਂ ਖਿੱਚ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ | ਬਰਾਤ ਆਈ ਕà©à¨ ਕ੠ਮà©à©±à¨– ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰ ਸਾਨੂੰ ਅਨੰਦ
ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਰਸਮ ਲਈ ਲੈ ਕੇ ਗਠ|
ਗà©à¨°à©‚ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਸਰੂਪ ਅੱਗੇ ਸਾਨੂੰ ਨਮਸਤਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ | ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਮਾਸੜ ਜੀ ਨੇ
ਮੈਨੂੰ ਲੜ ਫੜਾਇਆ ਤਾਂ ਪਾਪਾ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ | ਹੰà¨à©‚ਆਂ ਦਾ ਵਹਿ
ਤà©à¨°à¨¨à¨¾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ ਲਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੇ ਗਾਠਸ਼ਬਦ ਨੇ ਹੋਰ à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਕਰ
ਦਿੱਤਾ |
ਮੇਰੇ ਬਾਬà©à¨²à¨¾... ਮੇਰਾ ਬਾਬà©à¨²à¨¾
ਵੀਆਹ੠ਹੋਆ ਮੇਰੇ ਬਾਬà©à¨²à¨¾
ਗà©à¨°à¨®à©à¨–ੇ ਹਰਿ ਪਾਇਆ
ਅਗਿਆਨ੠ਅੰਧੇਰਾ ਕਟਿਆ
ਗà©à¨° ਗਿਆਨ੠ਪà©à¨°à¨šà©°à¨¡
ਬਲਾਇਆ ¨
ਵੀਆਹ੠ਹੋਆ ਮੇਰੇ ਬਾਬà©à¨²à¨¾
ਗà©à¨°à¨®à©à¨–ੇ ਹਰਿ ਪਾਇਆ¨
ਪਿੱਛੇ ਬੈਠੀ ਮੇਰੀ à¨à©ˆà¨£à¨¾à¨‚ ਵਰਗੀ ਸਹੇਲੀ ਤੇ ਮਾਸੀ ਜੀ ਦੀ ਬੇਟੀ ਵਾਰੀ-ਵਾਰੀ ਧਰਵਾਸ ਦੇ
ਚà©à©±à¨ª ਕਰਵਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ | ਪਰ ਮਨ ਟਿੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ | ਚਾਰ ਲਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਠੀ
ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪੜà©à¨¹à¨¨à©€ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਕੀਤੀ | ਜਦੋਂ à¨à¨¾à¨µà©à¨•à¨¤à¨¾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਨ ਲੱਗਾ ਜੋਤ
ਵੀਰ ਜੀ ਨੇ ਪਾਠੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰ ਸਿੱਖਿਆ ਬੰਦ ਕਰਵਾਈ | ਮਾਂ ਨੇ ਸਿਰ ਪਰੋਸ ਕੇ ਚà©à©±à¨ª
ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਕਿਹਾ, 'ਪà©à©±à¨¤ à¨à¨¾à¨µà©‡ ਨਾ ਕਰ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਖà©à¨¸à¨¼ ਹੋ ਕੇ ਸਵਿਕਾਰ ਕਰ |
ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ ਹà©à¨£ ਮੈਂ ਕਈ ਰਿਸ਼ਤਿਆ ਨੂੰ ਬੰਨà©à¨¹à©€ ਬੈਠੀ ਸੀ | ਇਕ ਧੀ ਦਾ
ਰਿਸ਼ਤਾ, ਇਕ ਪਤਨੀ ਦਾ ਇਕ ਨੂੰ ਹ ਦਾ | ਅਨੰਦ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰਾ ਪੇਕਾ ਪਰਿਵਾਰ
ਅੱਡ ਰਾਹ 'ਤੇ ਪੈ ਗਿਆ ਤੇ ਸਹà©à¨°à¨¾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੱਡ ਰਾਹ 'ਤੇ | ਮਨ ਬਹà©à¨¤
ਉਦਾਸ ਹੋਇਆ | ਮੈਂ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਮੈਨੂੰ ਚà©à©±à¨ª ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਸੀ |
'ਪੈਲੇਸ ਪਹà©à©°à¨š ਬਾਕੀ ਰਸਮਾਂ ਸ਼à©à¨°à©‚ ਹੋਈਆਂ ਸਮਾਂ ਅੱਜ à¨à©±à¨œà¨¿à¨† ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ | ਅੰਤ
ਵਿਦਾਇਗੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ | ਸਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਡੋਲੀ ਵਾਲੀ ਕਾਰ ਕੋਲ ਛੱਡਣ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ | ਇਕ
ਲੰਮੀ à¨à©€à©œ ਮੇਰੇ ਪਿੱਛੇ ਆ ਰਹੀ ਸੀ | ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਦੋਸਤ,
ਮਿੱਤਰ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਠਡੋਲੀ ਸਮੇਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ | ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮੇਂ à¨à¨¨à©€
à¨à©€à©œ ਦੇਖ ਰਹੀ ਸੀ | ਨਹੀਂ ਤਾਂ 95% ਵਿਆਹਾਂ ਵਿਚ 25-30 ਕ੠ਜਣੇ ਕà©à©œà©€ ਨੂੰ ਵਿਦਾ ਕਰਨ
ਲਈ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਬਾਕੀ ਸ਼ਗਨ ਫੜਾ, ਖਾ-ਪੀ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਸਾਰੇ ਮੈਨੂੰ
ਜੱਫੀ 'ਚ ਲੈ ਰੋ ਰਹੇ ਸਨ | ਨਾ ਰੋਣ ਦੀ ਹਾਮੀ à¨à¨°à¨¨ ਵਾਲਾ ਮੇਰੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਦਾ ਬੇਟਾ
ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ | ਜਗਜੀਤ à¨à¨¾à¨¬à©€ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ
ਵਿਦਾਇਗੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੋਈ ਮੇਰੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਨੂੰ ਜਾਰੋ-ਜਾਰ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ | ਹਰ ਇਕ ਅੱਖ
ਨਮ ਸੀ | ਦੀਪੀ ਮੈਨੂੰ à¨à¨¾à¨µà©à¨• ਹੋਇਆ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ 'ਦੀਦੀ ਥੋਡਾ ਮੇਕਅੱਪ ਖਰਾਬ
ਹੋ ਜੂ | ਚà©à©±à¨ª ਕਰ ਜੋ |' ਮਾਂ ਦੇ ਹੰà¨à©‚ਆਂ ਦਾ ਵੀ ਬੰਨà©à¨¹ ਟà©à©±à¨Ÿ ਗਿਆ ਸੀ | ਜਦੋਂ ਮਾਂ
ਰੋਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਚੀਸ ਜਿਹੀ ਉੱਠੀ ਫਿਰ ਮੈਂ ਥੋੜà©à¨¹à¨¾ ਮਨ ਕਰੜਾ ਕਰ ਕੇ ਮਾਂ
ਨੂੰ ਚà©à©±à¨ª ਕਰਵਾਇਆ | ਦਿਨ ਬੰਨà©à¨¹à©‡ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦਾਈ ਤੱਕ ਦੇ ਹਰ ਪਲ à¨à¨¾à¨µà¨•à©à¨¤à¨¾ à¨à¨°à¨ªà©‚ਰ
ਸੀ | ਮੇਰੇ ਤਜਰਬੇ ਮà©à¨¤à¨¾à¨¬à¨¿à¨• ਨਾ ਤਾਂ ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਖà©à¨¸à¨¼à©€ ਵਿਚ ਹੀ ਗਿਣ ਸਕਦੇ
ਹਾਂ ਨਾ ਦà©à©±à¨– ਵਿਚ ਹੀ | ਇਨà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਪਲਾਂ 'ਚ ਕà©à¨ ਮਿਠਾਸ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਹੈ ਕà©à¨ ਖਟਾਸ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਹੈ
ਕà©à¨ ਨਵੇਂ ਅਹਿਸਾਸ ਹà©à©°à¨¦à©‡ ਨੇ ਕà©à¨ ਦਰਦ ਦੀ ਚੀਸ ਹà©à©°à¨¦à©€ ਹੈ | ਇਸ ਤਰà©à¨¹à¨¾à¨‚ ਨਵੇਂ
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਚ ਬੱà¨à©€ ਮੈਂ ਪੇਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਅਣ ਵਿਆਹੀ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ
ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਈ |
-ਪਿੰਡ ਬੂਥਗੜà©à¨¹ (ਖੰਨਾ)
ਮੋਬਾਈਲ : 97801-00348
|